Pośród wszystkich gałęzi transportu, jedną z najważniejszych jest transport samochodowy. Ceni się go za jego uniwersalność i powszechność. Transport drogowy w oparciu o przewóz samochodowy jest również niezbędny do tego, by rozpoczynać i finalizować większość transportów morskich i powietrznych. Dla wielu osób są to jedynie wielkie ciągniki siodłowe na prawym pasie autostrad, jednak podział tego środka transportu jest bardziej złożony.
Transport samochodowy – spedycyjny podział środków transportu
Tym, co najbardziej kojarzy się z transportem samochodowym, są wielkie ciężarówki. Jednak ciągniki, popularnie zwane „tirami”*, nie są jedynym środkiem transportu, jakie wyróżnia transport drogowy. Na wyróżnienie zasługują cztery główne rodzaje pojazdów do przewozu towarów: busy, solówki, naczepy i zestawy. Każdy z tych środków służy do nieco innych zadań i charakteryzuje się innymi właściwościami. Są to na przykład:
- udźwig maksymalny pojazdu;
- pojemność ładowni;
- specjalizacja ładowni;
- zasięg całkowity;
- możliwości modyfikacji.
Jak łatwo się domyślić, głównym kryterium podziału środków transportu jest dla spedytora transportu samochodowego udźwig pojazdu. Ponieważ wymiary ładowni większości pojazdów są zestandaryzowane, określenie ich udźwigu zazwyczaj jasno identyfikuje pojazd.
Transport drogowy dzieli się kolejno na transport zarobkowy, transport niezarobkowy, krajowy transport drogowy, międzynarodowy transport drogowy. Należy mieć świadomość, że „transport drogowy” i „transport samochodowy” to dwa różne, ale powiązane ze sobą pojęcia. Transport drogowy to ogólny termin odnoszący się do przemieszczania się ludzi, towarów i środków transportu po drogach. Może obejmować różne środki transportu, takie jak samochody, autobusy, motocykle, rowery itp. Transport drogowy może być zarówno publiczny, jak i prywatny. Transport samochodowy z kolei to rodzaj transportu drogowego, w którym głównym środkiem transportu są samochody. Samochody są powszechnie używane do przewozu pasażerów i towarów. Transport samochodowy jest popularny ze względu na swoją elastyczność i dostępność, a także stanowi alternatywę dla transportu kolejowego, lotniczego i morskiego.
Tym dostarczysz nawet w śródmieściu: transport kołowy busami i solówkami
Gdy nie trzeba przewieźć towaru o gigantycznej masie i objętości, można sięgnąć po stosunkowo niewielkie ciężarówki. Są to busy i solówki. Powszechnie wykorzystuje się je w aprowizacji sklepów oraz przesyłkach kurierskich. Charakteryzują się stosunkowo niedużymi rozmiarami i udźwigiem. Przeciętny bus ma udźwig 1,5 tony, pojemność 10-15 m³ i można w nim zmieścić 4-6 palet euro. Ma jednak wady takie jak nadkola, które utrudniają załadunek. Problemy „blaszaka” rozwiązuje bus 1,5 t z plandeką. Taki bus mieści zazwyczaj 8 (czasem nawet 10) palet euro i można załadować go nawet z boku, bądź z góry. Stwarza to jednak możliwość utraty ładunku – czy to w wyniku kradzieży, czy też po prostu wypadnięcia niezabezpieczonego ładunku przez naciętą plandekę. Są to jednak szczęśliwie sporadyczne przypadki i podstawowe środki ostrożności (jak choćby przestrzeganie procedur) wystarczą do tego, by zminimalizować ryzyko.
Solówki charakteryzują się większym udźwigiem – nawet do 3,5 tony. Kubatura ich ładowni zazwyczaj ma 35 m³ i można w nich pomieścić do 15 palet euro. Dużą zaletą solówek jest możliwość bocznego i górnego załadunku, jednak w przeliczeniu na paletę kosztu użytkowania tego środka transportu jest stosunkowo wysoki, jeśli porównać go np. z naczepą.
Transport samochodowy w pełnej krasie: naczepy i zestawy
Ciągnik siodłowy z naczepą to pierwsze skojarzenie, gdy ktokolwiek pomyśli o ciężarówce. Jest to bardzo popularny środek transportu i korzysta z niego większość przewoźników całopojazdowych. Typowa naczepa z plandeką (albo firaną, czy nawet typu „box”) ma pojemność ok. 80-90 m³, długość 13,6 m, szerokość 2,4 m, wysokość 2,5 do 2,75 m.
Jest to przestrzeń wystarczająca do załadunku 33 palet euro lub 26 palet przemysłowych. Standardowa naczepa ma udźwig do 24 ton. Jeśli wysokość ładowni stanowi przeszkodę, istnieją naczepy mega, których wysokość dochodzi do 3 m. Naczepa może również być na różne sposoby modyfikowana i specjalizowana. Przykładową specjalizacją może być naczepa-chłodnia, przystosowana do przewozu towarów w temperaturze kontrolowanej. Chłodnie mają jednak mniejszą kubaturę (do 85 m³), są nieco mniejsze i mają udźwig ok. 22 ton. Używa się ich do przewozu środków medycznych oraz elektroniki.
Jeśli zależy nam na jeszcze większej kubaturze, najlepszym rozwiązaniem jest wspominany już zestaw. Jest to zazwyczaj solówka z doczepioną przyczepą – typowy zestaw ma wymiary 7,7 m x 2,4 m x 2,7 m. Jego siła tkwi jednak w dodatkowej przyczepie, w praktyce podwajającej ładowność zestawu. Jego łączna kubatura to 100 m³, a ładowność sięga 24 ton.
Parametry zestawu wystarczą do transportu 38 palet euro lub 28 palet przemysłowych. Istnieją również zestawy niskotonażowe o ładowności do 6 lub 12 t, można także wykorzystać wariant o wysokości 3 m, co zwiększa kubaturę do 120 m³. Przy ogromnej pojemności, zestaw ma jedną zasadniczą wadę: ze względu na łączenie, zestawem raczej nie da się transportować elementów dłużycowych.
Transport kołowy, co widać w powyższym zestawieniu, jest bardzo zróżnicowany i uniwersalny. Wiele rozwiązań ma zastosowanie w wielu przypadkach, dzięki czemu można bardzo precyzyjnie dobrać środki do planowanej operacji. W tym celu trzeba jednak zadać sobie najpierw jedno pytanie:
Która opcja transportu kołowego jest odpowiednia, która się nie sprawdzi?
Na to pytanie odpowiedź stanowi moje ulubione: to zależy. Transport samochodowy cechuje się dużą uniwersalnością i do każdego zlecenia da się dobrać odpowiedni środek. W ostateczności jednak spedytor kieruje się dwoma czynnikami selekcji: funkcjonalnością oraz kosztem. Praca w transporcie, spedycji i logistyce polega na tym, by optymalizować i zarządzać procesami tak, żeby w pełni usatysfakcjonować klienta.
Oznacza to również najniższe koszta przy możliwie najwyższej jakości usługi. Spedytor ma dostęp do aktualnych stawek przewoźników i na tej podstawie może przygotować konkretną ofertę przewozu towaru. Więc jeśli transport ładunku wymaga więcej planowania – spedytorzy BBA Transport System z przyjemnością pomogą w satysfakcjonującym wykonaniu zadania!
* TIR to międzynarodowa konwencja celna z 1975 roku, stanowiąca o minimalizowaniu formalności w kwestii kontroli celnych. Pojazdy realizujące przewozy w ramach TIR powinny być oznaczone odpowiednimi tablicami, ale w potocznej mowie skrót używany jest do nazywania każdej ciężarówki. Eksperci spedycji i logistyki są jednak wyczuleni na ten fakt i potrafią zezłościć się, kiedy na ciągnik z naczepą powie się „tir”. Szczegółowych informacji na ten temat może udzielić specjalista ds. przewozów międzynarodowych i wewnątrzwspólnotowych w Europie Zachodniej, Hubert Sadziak.
