Prawidłowe oznakowanie ładunku to kluczowa kwestia w transporcie – dzięki nim przewoźnik i osoby zajmujące się załadunkiem i rozładunkiem towarów będą wiedzieć, co znajduje się w danym pojemniku oraz jak się z nim obchodzić. W poniższym wpisie skupimy się głównie na jednym typie oznaczeń transportowych – znakach manipulacyjnych. Opowiemy o tym, czym dokładnie są i podamy najczęściej stosowane przykłady.
Czym są znaki manipulacyjne?
Znaki manipulacyjne to oznaczenia transportowe na opakowaniach i jednostkach ładunkowych (np. kontenerach), które informują o sposobie postępowania z nimi podczas magazynowania i transportu. Przykładowo, część ładunków może być transportowana wyłącznie konkretną stroną do góry lub nie może być spiętrzana powyżej określonego poziomu.
Są one więc niezbędne w procesie transportu – bez nich towary nie byłyby należycie obsługiwane, przez co mogłoby dojść do ich uszkodzenia lub nawet całkowitego zniszczenia. Znaki manipulacyjne są więc szczególnie istotne w przypadku delikatnych produktów (np. komponentów urządzeń elektronicznych czy rzeczy wykonanych z łatwo tłukących się materiałów) oraz specyficznych ładunków, takich jak żywe zwierzęta.
Znaki manipulacyjne mogą mieć postać napisu, cyfry, litery lub rysunku – w każdym z tych przypadków stosuje się kontrastujące kolory. Wzory znaków manipulacyjnych zawarto w normie PN-EN ISO 780:2016-03. Piktogramy te mają postać czarnych symboli na białym tle i w większości mają orientację pionową.
Inne rodzaje znaków spotykane na opakowaniach transportowych
Poza znakami manipulacyjnymi na opakowaniach transportowych można znaleźć również oznaczenia z następujących kategorii:
- Znaki informacyjne – zawierają podstawowe informacje o najważniejszych cechach opakowania i jego zawartości, np. wymiarach i masie.
- Znaki zasadnicze – są to oznakowania opakowań pozwalające zidentyfikować odbiorcę i miejsce przeznaczenia przesyłki.
Znaki niebezpieczeństwa – informują o zawartości opakowania mogącej zagrażać ludziom i zwierzętom. Towary, na których znajdują się takie znaki ostrzegawcze, muszą być przewożone i magazynowane z zachowaniem szczególnej ostrożności.
Przykłady znaków manipulacyjnych w logistyce
Aby dać lepszy obraz na znaki manipulacyjne, najlepiej omówić kilka przykładów.
Najczęściej spotykane znaki manipulacyjne
- Chronić przed wilgocią – jest to symbol otwartego parasola (samego lub z kroplami deszczu spadającymi nań z góry). Ładunki z takim oznaczeniem nie mogą być przewożone na otwartych środkach transportu (np. naczepa bez plandeki) ani składowane na otwartych przestrzeniach.
- Uwaga, kruche/Ładunek łatwotłukący – piktogram ten przestawia kieliszek do wina (cały lub pęknięty w górnej części). W ten sposób oznacza się przesyłki, których zawartość jest delikatna i łatwo ulega uszkodzeniom przy wstrząsach, upadkach i uderzeniach.
- Góra ładunku/Nie przewracać – przedstawia dwie strzałki skierowane w górę. Umieszcza się go na ładunkach, których zawartość wymaga składowania i transportu w konkretnej pozycji, a jej zmiana grozi zniszczeniem towaru.
- Tu chwytać – ten znak manipulacyjny przedstawia paczkę i strzałki po jej bokach. Takie piktogramy umieszcza się w punktach, w których dozwolone jest łapanie za przesyłkę podczas manipulacji nią.
- Tu otwierać – bardzo prosty piktogram przedstawiający grot strzałki wskazujący miejsce, w którym opakowanie się otwiera.
Nie chwytać w tym miejscu – przeciwieństwo „Tu chwytać”. Przedstawia tę samą grafikę, ale przekreśloną dużym X.
Inne często używane znaki manipulacyjne
Choć mogłoby się wydawać inaczej, znaki manipulacyjne na opakowaniach transportowych to całkiem spory zasób oznaczeń – praktycznie każdy typ towaru ma przypisane swoje oznaczenia transportowe i manipulacyjne. Oto przykłady:
- Chronić przed upadkiem – na tym znaku umieszczone są dłonie złożone pod paczką. Powinien on się znaleźć na opakowaniach produktów, które ulegną zniszczeniu po upuszczeniu.
- Nie podnosić wózkiem – przedstawia przekreślony wózek ręczny. Znak umieszcza się na przesyłce, jeśli zawartość opakowania lub samo opakowanie mogłoby ulec uszkodzeniu/zniszczeniu przy podnoszeniu takim wózkiem.
- Nie obracać, nie przetaczać – te znaki logistyczne przedstawiają przekreśloną łukowatą, przerywaną strzałkę z grotami na obu końcach, znajdującą się nad czarnym kwadratem symbolizującym ładunek. Znak umieszczany jest na przesyłkach, które mogą zostać uszkodzone (tak opakowanie, jak i zawartość), jeśli będą obracane lub przetaczane.
- Nie przemieszczać przez toczenie – znak podobny do poprzedniego, brak na nim jednak reprezentacji paczki, a sama strzałka nie jest przerywana i jest ustawiona pod innym kątem. Umieszcza się go na ładunkach, których zawartość/opakowanie uległyby uszkodzeniu podczas toczenia.
- Chronić przed promieniowaniem – znaki informujące o wrażliwości ładunku na promieniowanie. Mają prostą formę – to po prostu napis „FOTO” z rzędem prostokątów nad i pod (przypomina to nieco kawałek filmu do analogowego aparatu fotograficznego).
- Chronić przed nagrzewaniem – piktogram przedstawia ładunek pod dachem, na który świeci słońce. Stosuje się go na przesyłkach, których zawartość może ulec zniszczeniu/uszkodzeniu pod wpływem nagrzania lub wysoka temperatura mogłaby zmienić właściwości opakowania. Taki ładunek nie powinien być wystawiany bezpośrednio na słońce ani być składowany w pobliżu źródeł ciepła.
- Przestrzegać zakresu temperatury – piktogram termometru z podaną maksymalną i minimalną temperaturą, w której może być przewożony/magazynowany ładunek.
- Produkty szybko psujące się – znak przedstawia rybę, kiść winogrona i kwiat. Oznacza się nim przesyłki, których zawartość wymaga zastosowania odpowiednich środków zapobiegających psuciu się zawartości. Takie ładunki nie powinny się również znajdować długo w zbyt wysokich lub zbyt niskich temperaturach. Co więcej, takie oznakowanie zapewnia im priorytetowe traktowanie w trakcie transportu i przeładunku.
- Dopuszczalna liczba warstw piętrzenia – znak pokazujący maksymalną liczbę warstw piętrzenia, jaką może wytrzymać opakowanie towaru. Może to być piktogram przedstawiający obrazowo liczbę warstw (ustawione na sobie prostokąty, z których najwyższy jest przekreślony) lub z miejscem na wpisanie określającej ją cyfry.
- Ograniczenie piętrzenia – przedstawia przesyłkę ze wskazującą ją od góry strzałką, nad którą wpisuje się maksymalną masę, jaką może być obciążona dana przesyłka podczas piętrzenia.
Zakaz piętrzenia – piktogram podobny do tego o dopuszczalnej liczbie warstw, lecz tutaj widoczne są tylko dwie leżące na sobie przesyłki, z których górna jest przekreślona. Umieszcza się go na ładunkach, które nie mogą być spiętrzane z uwagi na ryzyko uszkodzenia/zniszczenia.
Znaki manipulacyjne na opakowaniach transportowych – podsumowanie
Znaki manipulacyjne informują o tym, jak właściwie obchodzić się z daną przesyłką. Są szczególnie istotne w przypadku towarów delikatnych oraz tych wymagających specjalnego traktowania. Odpowiednie oznaczenia wyraźnie zwiększają prawdopodobieństwo, że przesyłka dotrze do celu w nienaruszonym stanie. Znaki manipulacyjne na opakowaniach stosuje się zarówno w przypadku pojedynczych przesyłek, jak i dużych transportów składających się z wielu sztuk towarów. Nie wiesz, jak odpowiednio oznaczyć swoje przesyłki? To żaden problem – doświadczona firma spedycyjna może Ci w tym pomóc, a przy tym zorganizować zoptymalizowany transport Twoich ładunków do ich miejsca docelowego.