Branża spedycyjna tak jak każda branża techniczna zawiera szereg zwrotów i definicji zarezerwowanych tylko dla wąskiego grona specjalistów. Poniżej przybliżamy listę najczęściej używanych, a zarazem specjalistycznych zwrotów używanych w branży logistycznej, czyli podręczny słownik TSL.

Słownik TSL, czyli wykaz pojęć stosowanych w branży

ADR (z fr. L’ Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route) – międzynarodowa konwencja dotycząca transportu materiałów niebezpiecznych. Zaliczają się do nich: materiały i przedmioty wybuchowe, gazy, materiały ciekłe zapalne, materiały promieniotwórcze, materiały żrące, inne materiały i przedmioty niebezpieczne.

CBM (ang. cubic metre) czyli jednostka miary oznaczająca metry sześcienne.

CFS (z ang. Container Freight Station) – kontenerowiec. Podczas eksportu: baza, w której przyjmuje się od klientów ładunki mniejsze od kontenera (LCL) w celu upakowania ich w kontenerach. W przypadku importu ładunki są wypakowywane z kontenerów i dostarczane klientom.

CIF (ang. Cost Insurance and Freight) – koszt, ubezpieczenie i przewóz. Incoterm CIF jest dokładnie taki sam jak incoterm CFR, z tą jedną różnicą, że sprzedawca dodatkowo opłaca ubezpieczenie towaru w trakcie transportu.

CRM (ang. customer relationship management) – zestaw procedur i narzędzi istotnych w zarządzaniu kontaktami z klientami. System używany przez spedytorów to SpedTrans.

CY (ang. container yard) – terminal kontenerowy w porcie morskim – miejsce załadunku kontenerów na statek.

DCT Gdańsk (ang. Deepwater Container Terminal Gdańsk) – terminal kontenerowy na terenie portu morskiego Gdańsk.

DGR (od ang. Dangerous Goods Regulations) – meteriały niebezpieczne, konkretnie zbiór przepisów ich przewozu. Skrót stosowany m. in. w transporcie lotniczym.

dmc – dopuszczalna masa całkowita. Łączna masa pojazdu lub zespołu pojazdów  wraz z masą ładunku deklarowaną jako dopuszczalna przez właściwe władze.

D2D (ang. door to door) – termin określający pełną obsługę spedycyjną, od momentu odebrania towaru u nadawcy, aż do dostarczenia towaru odbiorcy. Usługa w trybie D2D obejmuje wypełnienie wszystkich niezbędnych formalności przez spedytora.

ETA (ang. estimated time of arrival) – przybliżony czas załadunku.

EXW (ang. ex works) – określa warunki dostawy w transporcie morskim, inaczej zwana formułą ‘loco’. Sprzedający pozostawia towar do dyspozycji kupującego w punkcie wydania (magazyn, zakład). Do jego obowiązków nie należy ani odprawa celna towaru, ani załadunek towaru na środek transportu. W przypadku EWX to kupujący organizuje transport, ponosi jego koszty i ryzyko na całej trasie.

FCL(z ang. Full Container Load) – Kontener w pełni wypełniony – termin używany przy transporcie kontenerów z Chin drogą morską.  Oznacza, że cały kontener jest wykorzystany przez jednego odbiorcę.

FEU (ang. forty feet equivalent unit) – jednostka pojemności równoważna objętości kontenera o długości 20 stóp.

FIFO (ang. first in – first out) – metoda kolejki lub metoda ceny najwcześniejszej, jest metodą wyceny produktów na magazynie i ich rozchodu, polegającą na księgowaniu rozchodu począwszy od tej jednostki towaru, która została przyjęta do magazynu najwcześniej.

FT/FTR (ang. flatrack) – płaskie platformy do przewozu ponadgabarytów czyli ładunków out of gauge (OOG).

FOB (ang. free on board) – Incoterm to jeden z warunków dostawy dotyczącym jedynie transportu morskiego. W tym przypadku towar uznaje się za dostarczony po jego załadunku na wskazany przez kupującego statek w macierzystym porcie sprzedawcy.

FTL (z ang. Full Truck Load) – Pełny załadunekprzesyłki cało pojazdowe – ładunek zajmuje całą powierzchnię ciężarówki lub naczepy. Transport FTL zapewnia maksymalne wykorzystanie przestrzeni ładunkowej. Obecnie maksymalna wielkość ładunku w transporcie drogowym to 38 europalet i 24 ton wagi.

FV – faktura vat.

GDP (ang. Good Distribution Practice)  czyli Dobra Praktyka Dystrybucyjna. Spełnienie wymagań Dobrej Praktyki Dystrybucyjnej należy do obowiązków przedsiębiorstwa, które uczestniczy w łańcuchu dostaw produktów leczniczych na terytorium Polski i Unii Europejskiej.

HACCP (ang. Hazard Analysis and Critical Control Points) – ma gwarantować bezpieczeństwo magazynowania i dystrybucji wyrobów spożywczych. HACCP System organizacyjny stworzony dla funkcjonowania firmy w sposób wykluczający skażenie lub zanieczyszczenie wyrobów spożywczych, gwarantujący bezpieczeństwo konsumenta przy postępowaniu zgodnie w wymaganiami dotyczącymi danego produktu spożywczego.

HC (ang. high cube container) – kontener wysoki o wymiarach 8′ X 9-1/2′ X 40.

HDS (hydrauliczny dźwig samochodowy) – dźwig do załadunku, czyli transport ciężarowy z żurawiem. Samochód ciężarowy z zamontowanym na nim żurawiem (zwanym żurawiem przeładunkowym) umożliwiającym samodzielny załadunek i rozładunek tego pojazdu (niekiedy również zwanego żurawiem przeładunkowym). Zwykle ma nośność kilku ton.

IATA (ang. The International Air Transport Association) – Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych – światowa organizacja handlowa z siedzibą w Montrealu i Genewie skupiająca dziś 260 przewoźników wykorzystujących linie lotnicze.

Incoterms – międzynarodowe formuły handlowe opracowane przez Międzynarodową Izbę Handlową w Paryżu. Powszechnie używane w handlu zagranicznym. EXW, FCA, CPT, CIP, DAT, DAP, DDP to formuły, obowiązujące dla wszystkich gałęzi transportowych – wskazane jest w nich miejsce dostawy/przeznaczenia. FAS, FOB, CFR, CIF wykorzystuje się w transporcie morskim i śródlądowym.

I.S.O. (ang. in shipper owned tank) – we własnym kontenerze/ cysternie; (używane także  T.S.O.)

ISO (ang. International Organization for Standardization) – Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna, została założona w 1946 roku w Londynie.

JIT (ang. just in time) – metoda just-in-time (w dosłownym tłumaczeniu: w samą porę, dokładnie na czas) polega na dostarczaniu materiałów potrzebnych do wytworzenia produktów lub usług dokładnie w takiej ilości, jakiej potrzebuje firma, i dokładnie w takim czasie, w jakim są one potrzebne. Głównym celem tej metody jest zatem zmniejszenie zapasów do niezbędnego minimum, optymalizacja dostaw.

Karnet ATA (fr. Admission Temporaire, ang. Temporary Admission) – międzynarodowy dokument celny, który umożliwia i usprawnia odprawę celną towarów wywożonych tymczasowo, np. w celach akwizycyjnych czy wystawienniczych. Wydawanie karnetów ATA i jego użycie jest uregulowane Konwencją o Tymczasowej Odprawie Celnej podpisanej w Stambule 26 lipca 1990.

Konwencja ATP – umowa o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów, sporządzona 1 września 1970 r., w Genewie (Polska ratyfikowała ją w 1984 roku). Podpisanie umowy miało na celu polepszenie warunków transportu szybko psujących się artykułów żywnościowych.

Konwencja CMR (fr. Convention relative au contrat de transport international de marchandises par route, ang. Convention on the Contract for the International Carriage of Goods by Road) – konwencja podpisana w 1956 r. w Genewie. Obowiązuje ona w przypadku zarobkowego transportu drogowego towarów w relacjach międzynarodowych.

LDM (ang. loading meter) czyli metry ładowne. 1ldm = 2,4m x 1m =2,4 m2. Uwaga: nie należy mylić metra ładunkowego z metrem bieżącym lub kwadratowym.

LCL (z ang. Less then Container Load) – mniej niż objętość kontenera – określa przewóz przesyłek drobnicowych. Podczas transportu LCL wykorzystuje się jedynie część przestrzeni ładunkowej kontenera.

LIFO (ang. last in – first out) – metoda ceny najpóźniejszej, jest metodą wyceny produktów na magazynie i ich rozchodu, polegająca na księgowaniu rozchodu począwszy od ostatniej jednostki przyjętej do magazynu.

LO-LO (ang. lift on – lift off) – jednostki typu lo-lo to kontenerowce komorowe, których przeładunek odbywa się pionowo.

LTL (z ang. Less Than Truckload) – mniej niż całkowita powierzchnia ładunkowa. Termin używany w transporcie drogowym odnoszący się do ładunku, który zajmuje tylko część dostępnej przestrzeni na naczepie auta.

MSC Maya – jeden z największych na świecie statków kontenerowych mierzący 395,5 metrów długości i 54 metrów szerokości.

MM – Przesunięcie międzymagazynowe. Dokument magazynowy.

OPWS (Ogólne Polskie Warunki Spedycyjne) – mają zastosowanie w stosunkach pomiędzy spedytorem, a jego zleceniodawcą. OPWS składa się z 31 paragrafów. OPWS określa prawa i obowiązki stron umowy spedycji, jednak należy pamiętać, że nie są one przepisem prawnym i nie stanowią źródła prawa. W niektórych przypadkach regulacje OPWS są wręcz sprzeczne z Kodeksem Cywilnym czy CMR.

OT (ang. open top container) – kontener, który posiada otwartą górę objętą plandeką, zamiast stałego dachu.

POD (ang. proof of delivery) – dokument potwierdzenia dostawy.

Project Cargo – termin używany do opisu krajowego lub międzynarodowego transportu dużych, ciężkich i wartościowych przedmiotów.

PZ – Przyjęcie towaru z zewnątrz. Dokument magazynowy.

PW – Przyjęcie towaru wewnętrzne. Dokument magazynowy.

RO RO (ang. roll-on/roll-off) – system przeładunku poziomego statku, polegający na wtaczaniu i wytaczaniu ładunków przez furty statku.

RW – Rozchód do wewnątrz. Dokument magazynowy.

SPMT (ang. self-propelled modular transporter) – transporter z platformą o dużym zestawie kół, służy do transportu ponadgabarytów (ładunki do 15 000 ton).

TEU (ang. twenty feet equivalent unit) – jednostka pojemności używana często w odniesieniu do portów i statków, jest równoważna objętości kontenera o długości 20 stóp.

Terminal kolejowy – kompleks logistyczny z zabudowaniami i urządzeniami pozwalającymi na załadunek, rozładunek, przeładunek i magazynowanie towarów dostarczonych drogą kolejową. W terminalu możliwe jest również zestawianie pociągów towarowych oraz integracja usług logistyczno-transportowych.

Terminal Małaszewicze – terminal kolejowy o strategicznym znaczeniu międzynarodowym, zajmujący największy w Polsce wolny obszar celny. Terminal należy do spółki PKP Cargo, składa się z pięciu mniejszych terminali. Stanowi główny punkt wejścia z Nowego Jedwabnego Szlaku do Europy.

TIR (fr. Transport International Routier) – międzynarodowa konwencja celna z 14 listopada 1975 dotycząca przewozu towarów samochodami ciężarowymi w transporcie międzynarodowym, pozwalająca uprościć procedury na przejściach granicznych i w urzędach celnych w celu większej skuteczności przewozów drogowych.

TSL – Transport – Spedycja – Logistyka. Skrót opisujący branżę transportową w Polsce.

WCA -(World Cargo Alliance) – największa na świecie sieć niezależnych firm spedycyjnych zrzeszająca spedycje ze 190 państw. Ma za zadanie ułatwiać współpracę pomiędzy członkami i wprowadzać innowacyjne rozwiązania do branży TSL.

WP – Wydanie na produkcję. Dokument magazynowy.

WZ – wydanie na zewnątrz. Dokument WZ jest bardzo często używanym pokwitowaniem na magazynach. Stosuje się go w momencie wydawania towaru z przedsiębiorstwa (stąd nazwa wydanie materiałów na zewnątrz).