Proces globalizacyjny z roku na rok rozszerza się. Przejawia się w coraz większej zależności, współpracy i kooperacji wielu różnych państw w zakresie każdej ze sfer życia. Kraje z całego świata integrują się, zacierają między sobą granice, co także sprzyja wymianie handlowej. Dzięki temu obecnie transport międzynarodowy znajduje się w okresie dynamicznego rozwoju. Jakie rodzaje przewozów są preferowane w przewozie międzynarodowym? Czym kierować się, zlecając zagraniczny fracht towarów?
Transport międzynarodowy zyskuje na znaczeniu
W efekcie procesów globalizacyjnych nie tylko ludzie migrują między państwami, czy kontynentami. Nieodzownym elementem globalizacji jest także wymiana towarowa. Współczesne aglomeracje miejskie w przestrzeni handlowej oferują produkty z całego świata – począwszy od towarów z najdalszych zakątków egzotycznej Azji, poprzez Afrykę, Australię i obie Ameryki. Taki stan rzeczy determinuje prężny rozwój transportu międzynarodowego.
Globalizacja to przepływ na skalę światową nie tylko osób, lecz także towarów i usług.
Trzeba również zwrócić uwagę na fakt, iż w procesie globalizacyjnym jednymi z najważniejszych czynników są stale zmniejszające się koszty transportu międzynarodowego towarów oraz nieustannie skracany czas dostarczenia produktów do miejsca docelowego. Niezbędna jest w tym procesie sieć infrastruktury drogowej, kolejowej, morskiej, lotniczej i przeładunkowej. Dlatego też wszystkie państwa dążą do ciągłego poszerzania swoich sieci komunikacyjnych i kooperacji z przedsięwzięciami infrastrukturalnymi sąsiednich krajów. Taka współpraca mądrze rozwija możliwości transportu międzynarodowego.
Jak wybrać odpowiedni środek transportu, by towar dotarł do innego kraju bezpiecznie i w wyznaczonym czasie? Jakimi czynnikami należy się kierować w przypadku zlecenia transportu międzynarodowego?
Przewóz towarów pomiędzy krajami zrzeszonych w strukturach UE nie jest wg ustawy o VAT transportem międzynarodowym, a klasyfikuje się go jako transport wspólnotowy.
Drogowy transport międzynarodowy towarów na terenie Europy
W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2019 r. Główny Inspektorat Transportu Drogowego (GITD) wydał aż 31 790 wypisów z licencji na wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego rzeczy (w tym 6 090 nowych i 25 700 odnowionych dokumentów). [1] W efekcie tego 31 grudnia ubiegłego roku w obiegu było ponad 246 tys. aktualnych licencji na przewóz towarów na terenie Unii Europejskiej. Jeśli zestawimy te dane z rokiem 2018 r., kiedy to wydano 24 510 licencji nowych i odnowionych [2] na międzynarodowy przewóz towarów, to dostrzegamy spory wzrost. Informacje te wskazują na potencjał rynku w zakresie drogowego transportu międzynarodowego.
O wzroście zainteresowania rynku frachtami międzynarodowymi może świadczyć także stale poszerzający się deficyt zawodowych kierowców. Jak podaje Międzynarodowa Unia Transportu Drogowego (IRU) deficyt kierowców może wkrótce osiągnąć nawet 40 proc., a obecnie ponad 20 proc. stanowisk truckerów jest nieobsadzonych. [3]
Według danych Eurostatu Polska jest absolutnym liderem w przypadku realizacji frachtów międzynarodowych drogą lądową. Ponad 16 proc. ciężarówek poruszających się po europejskich drogach należy do polskich przewoźników, a aż 22,6 proc. wszystkich transportów międzynarodowych ciężarówkami wykonują kierowcy zatrudnieni w rodzimych firmach przewozowych. Niegdyś przodujący Niemcy uplasowali się tuż za Polską z 560 tys. pojazdów ciężarowych. Tak komfortowa sytuacja jednak może się dynamicznie zmienić w 2020 i 2021 r., jeśli tzw. pakiet mobilności zostanie przyjęty przez Parlament Europejski, który prowadzi do ograniczenia dostępności zagranicznych rynków dla przewoźników ze wschodniej części Europy.
Transport międzynarodowy połączeniami kolejowymi
Mimo rozwoju Nowego Jedwabnego Szlaku, rok 2019 nie był zbyt udany dla rodzimego rynku polskich kolei. Polskie pociągi w 2019 r. przetransportowały ok. 236 mln ton ładunków, co stanowi spadek o ponad 13 mln ton, czyli ok. pięć proc. mniej niż rok wcześniej. [4] Jednocześnie podsumowanie Urzędu Transportu Kolejowego wskazuje, że w 2019 r. zwiększyło się zainteresowanie wejściem na rynek nowych przewoźników, co może wskazać na jednak rosnący popyt na przewozy kolejowe.
Co też ważne, Nowy Jedwabny Szlak jest dużą szansą dla rozwoju szynowych przewozów towarowych. W pierwszych dniach 2020 r. do Polski dotarł pierwszy pociąg realizujący nowe połączenia środkowochińskiego Xi’an z Euroterminalem Sławków. Z pewnością rok rocznie ilość towarów importowanych i eksportowanych z Europy do Chin będzie się znacząco zwiększać.
Komu dedykowany jest transport kolejowy? Z pewnością po torach najlepiej transportować towary o dużej ilości jak np. węgiel, paliwo, zboże. Pociągi także doskonale sprawdzają się jako środek transportu ładunków przewożonych na dużą odległość np. Polska – Chiny.
Lotniczy transport międzynarodowy towarów
O powietrznym transporcie międzynarodowym towarów możemy mówić w sytuacji, gdy czas przewozu odgrywa kluczową rolę. Kradzież lub ryzyko zniszczenia ładunku jest w przypadku tego rodzaju transportu absolutnie zminimalizowane, jednak transport lotniczy jest najdroższą z dróg dostaw. Transport lotniczy zatem doskonale sprawdzi się w przypadku konieczności przewozu dóbr luksusowych.
W celu oszczędności transport ładunków często odbywa się w lukach bagażowych samolotów rejsowych.
Warto zwrócić uwagę, że rok 2019 w przypadku transportu lotniczego był wyjątkowo nieudany. Trzech wiodących przewoźników lotniczych wykazuje zmniejszenie ilości tonokilometrów na poziomie 2,1 proc. w stosunku do 2018 r. [5] Jednak Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Lotniczych (IATA) szacuje, że 2020 r. będzie odbiciem się od minionego roku wzrostem ilość tonokilometrów o ok. dwa proc. czyli 62,4 mln ton cargo. Z szacunków IATA wynika także, że przychody wynikające z międzynarodowego transportu rzeczy powinny zapewnić lotniczym przewoźnikom ok. 101,2 mld dolarów. Szacunki te mogą jednak ulec zmianie za sprawą pandemii koronawirusa – pisaliśmy o tym w naszym artykule pt. „Koronawirus z Wuhan. Jak epidemia wpływa na transport towarów z Chin?”
Morski transport międzynarodowy
Szacuje się, że żegluga stanowi wsparcie aż 90 proc. handlu towarowego. Fracht morski jest tanim wyborem, jednak nasi klienci muszą uzbroić się w cierpliwość, bo równocześnie jest to jedna z najdłuższych form transportu międzynarodowego. Co ważne – w przypadku przewozu drogą morską wielkość ładunku nie stanowi żadnej przeszkody. Niestety być może wkrótce w efekcie wprowadzenia nowych restrykcyjnych norm regulujących zanieczyszczanie środowiska IMO 2020, ceny przewozów morskich wzrosną. Eksperci szacują, że koszty transportu międzynarodowego jednego TEU z Ameryki Łacińskiej do Europy mogą wzrosnąć aż o 26 dolarów.
Bałtycka i Międzynarodowa Rada Żeglugowa (BIMCO) wskazuje, że 2020 r. może nie być zbyt owocny dla transportu międzynarodowego także z uwagi na wojnę handlową pomiędzy Ameryką, a Chinami. Eksport drogą morską do krajów UE może również znaleźć się pod presją dodatkowych ograniczeń i restrykcji zainicjowanych przez Stany Zjednoczone.
Transport międzynarodowy niejedno ma imię
Ze względu na różnorodność infrastrukturalną i zapotrzebowanie rynku bardzo często w przypadku transportu międzynarodowego towarów możemy mówić o przewozie intermodalnym (inaczej kombinowanym), czyli takim, który wykorzystuje więcej niż jeden środek komunikacyjny. Zwykle w przypadku transportu międzynarodowego możemy mówić o połączeniu transportu morskiego z przewozami drogą lądową – ciężarówkami lub pociągami. Nasi klienci dzięki zastosowaniu tego rodzaju przewozu mogą cieszyć się dużą elastycznością w przypadku możliwości dostarczenia swoich ładunków.
W przypadku transportu kombinowanego istotne jest, że ładunek nieprzerwanie znajduje się w tej samej jednostce ładunkowej, np. w kontenerze! Dzięki temu można zaoszczędzić czas przewozu towarów.
Transport morski charakteryzuje się najwyższym poziomem ekologii.
Nie można nie wyszczególnić jednej z najważniejszych zalet tego rodzaju transportów międzynarodowych – kosztów. W przypadku przewozów kombinowanych zwykle koszty są znacznie atrakcyjniejsze niż zdecydowanie się na ciągłość jednego z rodzajów dostępnych środków przewozowych. Co też istotne z racji dużego nacisku na ekologię – w przypadku transportu intermodalnego można mocno obniżyć szkodliwość przewozu poprzez skrócenie dróg pokonywanych przez ciężarówkę na rzecz np. bardziej ekologicznego transportu morskiego. Korzyścią dla samego ładunku jest w wielu przypadkach znaczne skrócenie czasu transportu, dzięki nieprzeładowywaniu towarów oraz zmniejszenie ryzyka uszkodzenia zawartości.
Urząd Transportu Kolejowego wskazuje, że w 2018 r. intermodalnie przewieziono w Polsce ok. 1,259 mln towarów, co daje wzrost o 16 proc. w stosunku do poprzedniego roku.
Wyzwania stojące przed transportem międzynarodowym
Transport międzynarodowy obecnie stoi przed szeregiem potężnych wyzwań wynikających z:
- przyjętej polityki czołowych eksporterów i importerów,
- zmian legislacyjnych,
- fokusu na ekologię,
- wzrastającego popytu,
- deficytu wykwalifikowanych pracowników transportowych,
- ograniczeń infrastrukturalnych,
- oczekiwań czasu realizacji przewozów,
- oczekiwań cenowych zleceniodawców.
Jednak badania wyraźnie wskazują na zwiększający się popyt na usługi transportowe. Pojawianie się nowych przewoźników i usprawnianie procesów logistycznych, spedycyjnych i transportowych wskazuje na coraz większe możliwości odpowiadające na potrzeby rynku. Ogólny trend konsumpcjonistyczny napędza także rozwój transportu i możliwości świadczenia usług przewozowych na całym świecie. Dopasowujące się modele transportowe do potrzeb klientów są dziś usprawniane na tyle, by przewoźnik przy zachowaniu korzystnej ceny spełniał także wymogi ustawodawców, prośrodowiskowe, tym samym wykorzystując cały swój dostępny potencjał.
Autorka: Kinga Woźniakowska
[1] Sprawozdanie: Dokumenty wydane przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 31 grudnia 2019 r. oraz ważne w obrocie prawnym wg stanu na dzień 31 grudnia 2019 r. Dane zaczerpnięte z gitd.gov.pl [dn. 22.02.2020 r. ]
[2] Sprawozdanie: Dokumenty wydane przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego od dnia 1 stycznia 2018 r. do dnia 31 grudnia 2018 r. oraz ważne w obrocie prawnym wg stanu na dzień 31 grudnia 2018 r. Dane zaczerpnięte z gitd.gov.pl [dn. 22.02.2020 r. ]
[3] A fifth of driver positions unfilled in the European road transport sector. Dane zaczerpnięcie z iru.org [dn. 22.02.2020 r. ]
[4] Rok 2019 w przewozach pasażerskich i towarowych, Urząd Transportu Kolejowego. Dane zaczerpnięte z utk.gov.pl [ dn. 22.02.2020 r. ]
[5] Dane zaczerpnięte z rynek-lotniczy.pl [ dn. 22.02.2020 r. ]
