Międzynarodowe reguły handlu (Incoterms) przewidują kilka określonych procedur, na podstawie których może być realizowany obrót towarami na rynku międzynarodowym. Ich podstawowym celem jest uproszczenie formalności związanych z przepływem towarów między krajami w różnych częściach świata Jedną z najczęściej stosowanych reguł/procedur jest DAP. Poniżej wyjaśniamy, na czym ona polega oraz jakie są jej najważniejsze założenia.
Czym jest DAP?
DAP (Delivered At Place – Dostarczone do miejsca) jest jedną ze stworzonych przez Międzynarodową Izbę Handlową (największe na świecie zrzeszenie przedsiębiorców pochodzących z ponad 100 krajów, działające od 1936 r.) reguł obowiązujących w handlu międzynarodowym, określających podział kosztów transportu towarów i obowiązków między Sprzedającym a Kupującym.
Reguły te są aktualizowane co 10 lat – ostatnia aktualizacja miała miejsce w 2020 roku.
Najważniejsze aspekty i warunki dostawy DAP
Reguła DAP, podobnie jak inne reguły powszechne w handlu międzynarodowym, określa procedury związane z dostarczeniem towarów po ich zakupie. Oto najważniejsze aspekty dostawy, które porusza:
Rodzaje transportu
Reguła DAP Incoterms może być zastosowana do każdego środka transportu. Nie ma więc większego znaczenia, czy towary będą przewiezione w ramach transportu morskiego, lotniczego, kolejowego, czy drogowego. Nic nie stoi również na przeszkodzie w zastosowaniu jej, gdy przewóz towarów odbywa się różnymi środkami transportu (spedycja multimodalna).
Dostawa i ryzyko
W procedurze DAP Sprzedający jest odpowiedzialny za dostawę towarów i ponosi ryzyko związane z dostarczeniem towarów do uzgodnionego punktu lub oznaczonego miejsca przeznaczenia.
Przeniesienie ryzyka na kupującego następuje, dopiero gdy towary są:
- gotowe do wyładunku z przybywających środków transportu;
- pozostawione w oznaczonym miejscu przeznaczenia lub w uzgodnionym punkcie w jego obrębie (o ile było to wcześniej ustalone);
- postawione do dyspozycji Kupującego.
Określenie miejsca przeznaczenia/punktu dostawy
Sprzedający i Kupujący powinni możliwie najdokładniej określić miejsce/punkt odbioru na warunkach DAP ze względu na to, że:
- Sprzedający jest zobowiązany zorganizować przewóz towarów lub zawrzeć umowę z podwykonawcą – jeśli o to nie zadba, naruszy swoje obowiązki i będzie ponosił odpowiedzialność za wynikające z tego tytułu straty;
- Koszty transportu do miejsca przeznaczenia są ponoszone przez Sprzedającego, a po osiągnięciu tego celu będą zobowiązaniem Kupującego;
- Po osiągnięciu miejsca dostawy ryzyko utracenia lub uszkodzenia towarów przechodzi na Kupującego.
Odprawa celna
Gdy Sprzedający dostarcza towary, warunki dostawy DAP obligują go do dokonania odprawy w eksporcie. Po dokonaniu dostawy, obowiązki w odprawie importowej i tranzycie przez kraje trzecie leżą po stronie Kupującego. Jeśli więc nie zadba o organizację odprawy importowej, towary utkną na wjeździe do kraju przeznaczenia.
Koszt wyładunku towarów
O ile nie jest to ustalone i spisane przed zawarciem umowy przewozowej, Sprzedający nie ma obowiązku rozładunku towaru i nie ponosi kosztów wyładunku. Zatem jeśli strony nie umówiły się inaczej, to Kupujący ponosi koszty związane z wyładunkiem i musi go zorganizować na własną rękę.
Podział obowiązków w postępowaniu DAP
Reguła DAP Incoterms jasno określa obowiązki leżące po obu stronach – dzieli je łącznie na 10 sekcji.
Sprzedający
Obowiązki sprzedającego przedstawiają się następująco:
Obowiązki ogólne (A1)
Podstawowym zobowiązaniem jest dostarczenie towarów, faktury handlowej oraz wszelkich innych dokumentów, o których była mowa w zawartej umowie sprzedaży.
Dostawa (A2)
Sprzedający jest zobligowany do terminowego dostarczenia towarów osobiście lub przez przekazanie ich przewoźnikowi, z którym zwarł umowę. Może też wykonać dostawę towarów dostarczonych wcześniej przez przewoźnika.
Przeniesienie ryzyka (A3)
Poza wyjątkowymi okolicznościami opisanymi w obowiązkach Kupującego Sprzedający odpowiada za ryzyko uszkodzenia lub utraty towarów do momentu ich dostarczenia we wskazane miejsce.
Przewóz (A4)
Sprzedający dostarcza towary do oznaczonego miejsca przeznaczenia/uzgodnionego punktu w jego obszarze na własny koszt lub przez zawarcie umowy transportowej. Jeśli punkt odbioru nie został uzgodniony, może on wybrać lokalizację najlepiej odpowiadającą celowi dostawy. Podczas transportu musi zadbać o przestrzeganie wszystkich wymogów bezpieczeństwa.
Ubezpieczenie (A5)
Zawarcie umowy ubezpieczenia nie leży w obowiązkach Sprzedającego.
Dokumenty dostawy/transportowe (A6)
Sprzedający ma obowiązek dostarczenia, na swój koszt, wszystkich dokumentów umożliwiających przyjęcie towaru.
Odprawa (A7)
Po stronie Sprzedającego leżą obowiązki związane z odprawą eksportową – zarówno formalne, jak i finansowe.
Przy imporcie jest zobowiązany do pomocy Kupującemu w uzyskaniu niezbędnych dokumentów i informacji związanych z odprawą importową oraz w kwestii wymogów bezpieczeństwa i kontroli przedwysyłkowej we wszystkich krajach tranzytowych i kraju importu. Nie ponosi jednak ryzyka i kosztów związanych z taką pomocą – leżą one po stronie Kupującego.
Kontrola/opakowania/oznakowania (A8)
Sprzedający ponosi koszty czynności kontrolnych niezbędnych przy dostawie towarów do danego miejsca. Jego obowiązkiem jest również odpowiednie opakowanie i oznakowanie towarów, o ile strony nie ustaliły inaczej w umowie.
Podział kosztów (A9)
Sprzedający opłaca:
- Koszty transportu do miejsca przeznaczenia
- Koszty dostarczenia dokumentacji
- Podatki, cła i inne koszty odprawy eksportowej i tranzytu
- Koszty i opłaty związane z pomocą Kupującego w odprawie eksportowej/tranzycie oraz przekazaniem informacji potrzebnych do zawarcia umowy ubezpieczenia (jeśli pomoc/informacje zostały udzielone)
- Koszty wyładunku, jeśli takie były zapisy umowy
Zawiadomienia (A10)
Obowiązkiem Sprzedającego jest przekazanie wszystkich zawiadomień umożliwiających przyjęcie dostawy.
Kupujący
Obowiązki kupującego przedstawiają się następująco:
Obowiązki ogólne (B1)
Podstawowym obowiązkiem Kupującego jest zapłata ceny uwzględnionej w umowie sprzedaży.
Przyjęcie dostawy (B2)
Kupujący ma obowiązek przyjęcia towarów po ich dostarczeniu.
Przeniesienie ryzyka (B3)
Gdy nastąpi dostarczenie towaru gotowego do wyładunku (wyraźnie zidentyfikowanego jako przedmiot umowy), ryzyko związane z jego utratą lub uszkodzeniem przechodzi na Kupującego.
Przewóz (B4)
Kupujący nie ma obowiązku zawierania umów przewozowych.
Ubezpieczenie (B5)
Zawarcie umowy ubezpieczenia nie jest obowiązkiem Kupującego. Jest natomiast zobowiązany do udzielenia Sprzedającemu (na jego koszt) informacji niezbędnych do uzyskania ubezpieczenia.
Dokumenty dostawy/transportowe (B6)
Kupujący jest zobowiązany do przyjęcia dokumentacji dostarczonej wraz z towarem.
Odprawa (B7)
Na Kupującym spoczywa obowiązek przeprowadzenia i opłacenia wszelkich formalności w odprawie importowej. Musi również udzielić Sprzedającemu (na jego żądanie, ryzyko i koszt) pomocy w kompletacji dokumentów i informacji potrzebnych do przeprowadzenia odprawy eksportowej i tranzytowej. Obowiązki Kupującego obejmują również pomoc z zakresu kontroli przedwysyłkowej i wymogów bezpieczeństwa w kraju eksportu.
Kontrola/opakowania/oznakowania (B8)
Kupujący nie ma w tym zakresie żadnych obowiązków wobec Sprzedającego.
Podział kosztów (B9)
Kupujący opłaca:
- Koszty związane z towarami po ich dostarczeniu
- Koszty niezbędne przy wyładunku po przyjęciu dostawy (o ile nie ustalono inaczej w umowie)
- Podatki, cła i inne opłaty związane z odprawą celną w imporcie
- Koszty związane z uzyskaniem pomocy Sprzedającego w kompletacji informacji i dokumentów niezbędnych w odprawie importowej
- Wszystkie koszty poniesione przez Sprzedającego wynikające z niedopełnienia obowiązków Kupującego
Zawiadomienia (B10)
Jeśli w umowie uzgodniono, że Kupujący jest uprawniony do wyznaczenia terminu realizacji (w ramach uzgodnionego okresu) lub punktu odbioru towaru, jest on zobligowany do zawiadomienia Sprzedającego o konkretach z odpowiednim wyprzedzeniem.
Reguła DAP Incoterms – podsumowanie
Reguła DAP (Delivered At Place – Dostarczone do miejsca) to jedna z najczęściej wybieranych ścieżek realizacji umów kupna-sprzedaży w handlu międzynarodowym. Wynika to z jasnych warunków i minimalnej ilości formalności. DAP jednoznacznie określa również obowiązki obu stron umowy, co pozwala uniknąć potencjalnych konfliktów.
